'3 op de 4 jongeren zien een krekelburger wel zitten'

1 op de 3 Vlamingen at ooit al insecten of voedingsproducten op basis van insecten. Dat blijkt uit een onderzoek van enkele studenten Voedings- en Dieetkunde aan de Odisee hogeschool in Gent. In het kader van de ‘eiwit-shift’ willen ze met een brochure de Vlaming warm maken om producten op basis van insecten te eten en wat blijkt: ‘Er is veel potentieel. Veel van de deelnemers die nog nooit insecten gegeten hadden, zouden er wel voor open staan’, aldus de studenten.

• 1 op 3 respondenten at ooit al insecten
• 3 op 4 jongeren (18 tot 25) at ooit insecten
• 57% van personen die nog nooit insecten at, zou er voor open staan
• Duurzaamheid is de belangrijkste reden om (te overwegen om) insecten te eten

In het voorjaar van 2021 stelde de Vlaamse Overheid de Green Deal Eiwit-shift voor. Een kader waarbij Vlaanderen ons voedingspatroon wil verduurzamen. Een opvallende innovatie die op de website van de Vlaamse Overheid geregeld ter sprake komt, zijn producten op basis van insecten.

Sinds een paar jaar laat de EU voorlopig drie verschillende insecten toe ter consumptie, na een risico-analyse door het EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid). Het gaat om meelwormen, veldsprinkhanen en krekels. De reden is simpel: de impact op klimaat en milieu zijn een pak kleiner voor dezelfde inname van proteïnen ten opzichte van vlees. Er is minder water en ruimte nodig voor de productie en ook qua uitstoot van broeikasgassen scoren insecten een pak beter dan pakweg varkens, of runderen. En dat weegt voor consumenten meer door dan bijvoorbeeld de gezondheidsaspecten, die er ook zijn.

‘We merken in ons onderzoek ook dat het vooral die duurzame en ecologische redenen zijn die mensen overtuigen om producten op basis van insecten te eten’, zegt Kwinten Billiauw, student Voedings- en Dieetkunde aan Odisee. ‘Meer dan de helft van de mensen staat ook open om insectproducten te eten, zeker jongeren. Toch at nog maar een derde effectief insecten. Onbekend is onbemind en ook het aanbod zal moeten groeien als we met z’n allen die eiwit-shift willen bekomen en insecten als een volwaardige vleesvervanger willen zien.’

Brochure met recepten

Een deel van de bachelorproef van de studenten was om mensen ook beter te informeren. Daarom ontwikkelden ze een informatiebrochure met niet enkel uitleg over de gezondheidsaspecten en de lagere ecologische impact van insecten, maar de studenten verzamelden ook een hele hoop recepten (in deze brochure lag de focus op producten op basis van krekels). Pannenkoeken, maanzaad-citroencake, pasta, quiche en zelfs Amerikaanse chocolate chip cookies. Allemaal inclusief bereidingswijze en zelfs de voedingswaarden van de maaltijden. 

‘We merken dat veel mensen niet weten hoe ze eraan moeten beginnen en daar willen we hen bij helpen’, zegt studente Febe Asselman. ‘Dat is ook normaal. Insecten eten is helemaal niet ingeburgerd in onze cultuur, maar als we kijken buiten de grenzen van Europa dan zien we dat insecten eten op veel plekken al wel ingeburgerd is. Vooral in Zuid-Oost-Azië (Thailand, Indonesië, Filipijnen, …) en Afrika staan gerechten met (of op basis van) insecten al eeuwenlang op het menu. In Europa beginnen krekels, sprinkhanen en meelwormen met mondjesmaat hun weg naar ons bord te vinden, maar ook in de veevoederindustrie kunnen ze voor een revolutie zorgen. In Frankrijk bijvoorbeeld worden insecten verwerkt in het voer van runderen en varkens, waardoor het ruimtebeslag van het geproduceerde vlees meteen een pak kleiner wordt.’

Ruimer aanbod

Kijken we naar onze supermarkten, dan zien we het aanbod groeien, maar slechts met mondjesmaat. Insecten worden vooral verwerkt in producten zonder dat de consument kan zien of proeven dat dit het geval is. Denk aan burgers, ‘gehaktballetjes’ en zelfs shoarma. ‘Ons onderzoek wijst ook uit dat de meeste mensen insecten enkel zien zitten als ze ‘onzichtbaar’ verwerkt zijn in voedingsproducten’, zegt Kwinten Billiauw. ‘Daarom kan een grote sprong voorwaarts zeker ook komen vanuit de voedingsindustrie zelf. Persoonlijk had ik voor dit onderzoek enkel in Hongkong op vakantie insecten gegeten, dus ook voor mij gold onbekend is onbemind.’

‘Ik had als vegetariër nog nooit insecten gegeten, dus het was letterlijk en figuurlijk even slikken de eerste keer’, zegt Febe Asselman. ‘We merken ook aan de reacties dat het een grijze zone is. Veganisten staan niet te springen om insecten te eten, maar vegetariërs en flexitariërs wel, zeker gezien de ecologische impact.’

Het onderzoek gebeurde in samenwerking met KRIKET, een Belgische producent van voedingsproducten op basis van krekels. Meer details en cijfers over bv. de duurzaamheid van insecten, vind je in het uitgebreide dossier van het onderzoek. (zie bijlage)