Hoe groot is animo nog bij gezinnen die vluchtelingen opvangen?

Hoe lang vang je al vluchtelingen op? Hoeveel Oekraïense vluchtelingen wonen bij je? Welke steun krijg je? Wat kan beter? Zie je de opvang überhaupt nog zitten? Het is een greep uit de vragenlijst die enkele onderzoekers van de Odisee Hogeschool lanceren om een beter zicht te krijgen op de situatie van mensen die vluchtelingen opvangen. Zeker met de zomer en een mogelijke reis voor de deur. ‘We horen veel hartverwarmende verhalen, maar merken ook dat het voor veel mensen langer begint te duren dan ze oorspronkelijk hadden ingeschat’, zegt Mieke Schrooten, onderzoekster bij Odisee.

Op 1 maart lanceerde de federale regering de hashtag ‘Plek Vrij’ waarbij mensen zich konden aanmelden – online of in hun gemeente – als ze zelf een plekje vrij hadden om één of meerdere Oekraïners op te vangen, die hun land ontvlucht waren door de oorlog. Daarnaast waren er ook allerlei informele projecten waarbij Oekraïense vluchtelingen een tijdelijk onderkomen vonden in ons land. Drie en een halve maand na de oproep van de federale regering en staatssecretaris Sammy Mahdi is er voor veel mensen of gezinnen die zich toen opgaven als ‘opvangthuis’ niet veel veranderd en met de zomer voor de deur stellen zich een paar erg concrete uitdagingen.

‘Veel mensen die zich meer dan drie maanden geleden opgaven om vluchtelingen op te vangen, gingen er niet vanuit dat die vluchtelingen nu nog bij hen zouden inwonen’, zegt Mieke Schrooten, onderzoekster en docente Sociaal Werk bij Odisee. ‘Sommigen zitten na meer dan drie maanden opvang op hun tandvlees, anderen hebben in de zomermaanden een vakantie gepland en weten niet hoe ze dat moeten combineren met vluchtelingen in huis, nog anderen zien het liefst van al een einde komen en vragen de overheid om hulp. Het is alleszins vaak moeilijk om zelf de stap te zetten om vluchtelingen te vragen andere oplossingen te zoeken, want dan zou wat begon als een erg solidaire daad, eindigen met een wrange nasmaak.’

Noden, maar ook positieve ervaringen in kaart brengen

Om een goed beeld te krijgen van wat de verzuchtingen zijn van al deze mensen die aan ‘sociaal schaduwwerk’ doen, zoeken de onderzoekers zoveel mogelijk landgenoten die Oekraïense vluchtelingen opvangen om anoniem, via een uitgebreide vragenlijst, hun verhaal te doen en ervaringen te delen. Enerzijds om de noden en moeilijkheden in kaart te brengen, om zo het beleid te adviseren, maar tegelijk ook om de positieve verhalen samen te brengen. Welke band ontstaat er tussen de gezinnen? Is er herkenning en erkenning in twee richtingen? En wat leren we daar uit?

‘We horen wel eens van mensen en gezinnen die zich opgaven voor #plekvrij dat ze (te) weinig steun krijgen van de verschillende overheden en niet goed weten waar ze naartoe moeten. Tegelijk is het beleid zo versnipperd dat buurgemeenten vaak niet eens van elkaar weten hoeveel plek er bij hen nog is. Ook voor hulpverleners is het vaak nog zoeken hoe zij het best inspelen op het specifieke statuut van deze Oekraïense vluchtelingen. Dankzij dit onderzoek willen we snel een goed zicht krijgen op hoe de opvangers zich voelen bij de situatie en wat er moet gebeuren om zowel hen als de vluchtelingen zelf te helpen. 

Deelnemen aan onderzoek

Odisee roept zoveel mogelijk mensen die Oekraïense vluchtelingen opvangen op om deel te nemen aan het onderzoek. De vragenlijst is anoniem en wordt vertrouwelijk door Odisee behandeld. De vragen nemen maximaal 15 minuten in beslag.

Link vragenlijst: https://odisee.qualtrics.com/jfe/form/SV_cZOxgRieJB1fmrc